Τι είναι το Τραύμα Τοκετού;

Εσείς τι γνωρίζετε για το τραύμα τοκετού; Το τραύμα τοκετού είναι μια έννοια ελάχιστα γνωστή στη χώρα μας αλλά ούτε και ιδιαίτερα διαδεδομένη στον υπόλοιπο κόσμο. Ευτυχώς όμως, φαίνεται τα τελευταία χρόνια να κερδίζει όλο και περισσότερη προσοχή. Για παράδειγμα στην Μ.Βρετανία το 2004, συστάθηκε η The Birth Trauma Association (Ένωση για το Τραύμα Τοκετού) που στόχος της είναι να βοηθήσει τις γυναίκες αλλά και τους συντρόφους γυναικών που τραυματιστήκαν ψυχικά από την διαδικασία του τοκετού. Το τραύμα του τοκετού δεν θα πρέπει να συγχέεται με αυτό που συχνά αποκαλούμε ως “τραύμα της γέννησης” που αναφέρεται στο πως βιώνει το έμβρυο το σοκ της γέννησης του και του περάσματος από την ενδομήτρια ζωή στον “έξω” κόσμο. Το τραύμα το τοκετού αναφέρεται στην πολύ συγκεκριμένη Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (ΔΜΣ) που ακολουθεί τον τοκετό και συμπεριλαμβάνονται και οι γυναίκες που δεν πληρούν όλα τα κριτήρια για την ΔΜΣ αλλά υποφέρουν από κάποια από τα συμπτώματα. 

Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες μετά τον τοκετό και Επιλόχειος Κατάθλιψη

    Σε αυτό το σημείο, είναι πολύ σημαντικό να επισημανθεί ότι η ΔΜΣ μετά τον τοκετό αποτελεί ξεχωριστή διαταραχή από την επιλόχειο κατάθλιψη. Κάποια συμπτώματα είναι κοινά και πολύ συχνά η δύο διαταραχές συνυπάρχουν ταυτόχρονα μιας και πολύ συχνά όταν η μητέρα πάσχει από ΔΜΣ απομονώνεται πολύ και νιώθει ότι δεν έχει στήριξη από πουθενά, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει εύκολα σε καταθλιπτικά συναισθήματα. Σε κάθε περίπτωση όμως είναι σημαντικό να γνωρίζουμε και να έχουμε στο μυαλό μας ότι η ΔΜΣ μετά τον τοκετό, χρειάζεται ξεχωριστή και ειδική μεταχείρηση και θεραπεία από την επιλόχειο κατάθλιψη. 

Τι είναι η Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες μετά τον τοκετό;

    Η Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες σαν διαταραχή ήρθε στην προσοχή της επιστημονικής κοινότητας μετά τον πόλεμο του Βιετνάμ, λόγω των βετεράνων που επιστρέφανε από τον πόλεμο με πολύ έντονα συμπτώματα. Η επίσημη αναγνώριση από την Αμερικάνικη Ψυχιατρική Ένωση έγινε το 1980, είναι δηλαδή πολύ πρόσφατα αναγνωρισμένο φαινόμενο. Η ΔΜΣ περιγράφει μια σειρά φυσιολογικών αντιδράσεων σε μια τραυματική ή τρομακτική εμπειρία. Είναι μια διαταραχή που μπορεί να συμβεί μετά από την εμπειρία ή τη μαρτυρία απειλητικών για τη ζωή γεγονότων. Η διαταραχή εμφανίζεται συνήθως μετά από συνθήκες όπως πόλεμος, φυσικές καταστροφές, τρομοκρατικά χτυπήματα, σοβαρά ατυχήματα ή βίαιες προσωπικές επιθέσεις όπως ο βιασμός. Ωστόσο, η Birth Trauma Association επισημαίνει ότι “μια τραυματική εμπειρία μπορεί να είναι οποιαδήποτε εμπειρία συνεπάγεται την απειλή θανάτου ή σοβαρού τραυματισμού ενός ατόμου ή ενός άλλου προσώπου κοντά σε αυτόν (π.χ. του μωρού), ώστε να γίνει κατανοητό ότι η Διαταραχή Μετατραυματικού Άγχους μπορεί να είναι συνέπεια ενός τραυματικού τοκετού.

Ποιοι παράγοντες συμβάλλουν στην δημιουργία του Τραύματος Τοκετού;

    Όπως προαναφέρθηκε, δυστυχώς δεν έχει δωθεί μεγάλη προσοχή στο τράυμα τοκετού και οι λίγες έρευνες που υπάρχουν εστιάζουν κυρίως στη συσχέτιση των μαιευτικών μεθόδων και τη δημιουργία του τραύματος. Είναι σαφές όμως ότι υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο τραύματος, ειδικά όταν συνδιάζονται. Κάποιοι από αυτούς είναι:

• Πολύωρος τοκετός ή σύντομος και πολύ επίπονος τοκετός
• Πρόκληση τοκετού
• Αποτυχημένη ανακούφιση από τον πόνο
• Αίσθημα απώλειας ελέγχου
• Υψηλά επίπεδα ιατρικής παρέμβασης (Μάθε περισσότερα…)
• Επείγων τοκετός, π.χ. επείγουσα καισαρική τομή
• Απρόσωπη ή εχθρική αντιμετώπιση από το προσωπικό υγείας
• Να μην εισακούγεται η επίτοκος 
• Έλλειψη πληροφοριών ή εξηγήσεων
• Έλλειψη ιδιωτικότητας και αξιοπρέπειας
• Φόβος για την ασφάλεια του μωρού
• Θνησιγένεια
• Προηγούμενο τραύμα (για παράδειγμα, στην παιδική ηλικία, με προηγούμενη γέννηση ή ενδοοικογενειακή βία)

Ποιά είναι τα συμπτώματα;

Στα πιο κοινά συμπτώματα περιλαμβάνονται:

• Η επίμονη και συνεχής αναβίωση της τραυματικής εμπειριας μέσα από επαναλαμβανόμενες ενοχλητικές αναμνήσεις οι οποίες εισβάλλουν ακούσια, μέσα από flashbacks και εφιάλτες.
• Αίσθημα άγχους ή πανικού όταν το άτομο εκτίθεται σε ερεθίσματα που του θυμίζουν την τραυματική εμπειρια.
• Αποφυγή οποιουδήποτε ερεθίσματος τους υπενθυμίζει το τραύμα. Ή υπερβολική ενασχόληση και συζήτηση σε σχέση με αυτό που μπορεί να φτάσει σε επίπεδα εμμονής κατά περιόδους.
• Δυσκολίες στον ύπνο και τη συγκέντρωση λόγω των εισβολών ανεπιθύμητων αναμνήσεων και εφιαλτών.
• Αίσθημα θυμού και ευερεθιστότητα
• Υπέρ-επαγρύπνηση (μόνιμη κατάσταση επιφυλακής και νευρικότητας).

Για περισσότερες πληροφορίες για τον αντίκτυπο στην Ψυχική Υγεία της μητέρας πάτησε εδώ

Αν βιώνεις και συ κάτι από τα παραπάνω, μην μένεις χωρίς υποστήριξη, ζήτα βοήθεια. 

Πηγές

DSM-V

ptsd.va.gov 

The Birth Trauma Association (http://www.birthtraumaassociation.org.uk)